قرار تامین چیست؟

یکی از انواع قرارهای حقوقی که توسط قاضی دادگاه حقوقی یا بازپرس پرونده کیفری صادر می شود، قرار تامین نام دارد. هدف از اخذ قرار تامین، تضمین حقوق خواهان یا شاکی می باشد. یکی از انواع قرارهای تامین کیفری که به منظور مراجعه متهم در زمان مشخص به دادگاه صادر می شود، قرار تامین با عنوان التزام به حضور با تعیین وجه التزام، اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله می باشد.
انواع قرار تامین
در صورت وقوع جرم یا تضییع و از بین رفتن حقوق افراد، خواهان یا شاکی قادر به ثبت دادخواست یا شکواییه طبق قواعد و ضوابط پیش بینی شده در قانون آیین دادرسی کیفری و مدنی هستند. همچنین شاکی یا خواهان می توانند صدور حکم مجازات یا صدور حکم در خصوص خواسته خود را درخواست نمایند. طبق قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری، علاوه بر تشریفات رسیدگی به دعاوی و نحوه طرح آن ها قانونگذار به منظور پیشگیری از تضییع حقوق فرد زیان دیده، مواردی همچون تامین خواسته یا قرارهای تامین کیفری را پیش بینی کرده است. دادگاه باید طبق قواعد و ضوابط به خصوص این قرارها را صادر نماید. انواع قرار تامین شامل موارد زیر می باشند:
- حقوقی
- کیفری
قرار تامین کیفری
قرار تامین کیفری، قراری است که بازپرس پرونده آن را با در نظر گرفتن نوع جرم، به منظور تضمین حقوق فرد زیان دیده، تضمین بازگشت متهم و پیشگیری از فرار ایشان در مواقع نیاز به جلب متهم صادر می کند. اگر بازپرس پرونده بخواهد تا زمان تعیین تکلیف، متهم آزاد باشد باید این نوع قرار تامین را صادر نماید. قرار کیفری در حقیقت، جنبه حمایتی و تضمینی در راستای حفظ حقوق فرد زیان دیده از جرم دارد.
1. التزام به حضور با قول شرف
در قرار تامین التزام به حضور با قول شرف، متهم با قول شرفی که می دهد خود را ملزم به حضور نزد قاضی در زمان مشخص یا زمانی که دادگاه دستور دهد، می سازد.
2. التزام به حضور با تعیین وجه التزام
در این نوع قرار تامین، متهم مبلغی را به عنوان تضمین یا وجه التزام به محکمه می سپارد. متهم با سپردن این مبلغ، حضور به موقع خود در محکمه را تضمین می نماید.
3. التزام به عدم خروج از حوزه قضایی، با قول شرف
متهم در این نوع قرار تامین، با قول شرف خود تضمین می کند که از محدوده حوزه قضایی پرونده خارج نمی گردد و همواره در دسترس می باشد.
4. التزام به عدم خروج از حوزه قضایی، با وجه التزام
متهم در این قرار تامین، به عنوان تضمین وجهی را پرداخت می کند تا تضمین کند که از محدوده حوزه قضایی پرونده خارج نمی شود.
5. التزام به معرفی خود در فواصل زمانی مشخص به مراجع قضایی یا انتظامی با وجه التزام
متهم در فواصل زمانی مشخص همچون هفتگی یا ماهانه باید خود را به مراجع قضایی یا انتظامی با پرداخت وجه التزام معرفی نماید. پس از پرداخت وجه التزام، متهم آزاد می شود و تضمین می کند که در فواصل زمانی مقرر خود را به مرجع مشخص شده توسط قاضی معرفی می کند. به طور کلی، می توان گفت متهم در این فواصل زمانی باید اعلام حضور کند.
6. التزام مستخدمین رسمی کشور یا نیروهای مسلح با وجه التزام
این نوع قرار تامین مختص مستخدمین رسمی کشور یا نیروهای مسلح با موافقت متهم می باشد. در این نوع قرار، وجه التزام از محل حقوق آن ها از سوی سازمان مربوطه پرداخت می گردد. وجه التزام در اینجا به عنوان تضمین حضور در دادگاه یا نزد قاضی به دادگاه پرداخت می شود.
7. قرار تامین عدم خروج از منزل یا محل اقامت مشخص با وجه التزام
در این نوع قرار تامین، متهم ممکن است توسط تجهیزات الکترونیک تحت نظارت قرار می گیرد. البته ممکن است روی متهم نظارتی وجود نداشته باشد. متهم در این قرار، مبلغی را به عنوان وجه التزام پرداخت می کند و تضمین می کند که از منزل یا محل اقامت خود خارج نمی شود. عدم خروج متهم در این قرار را می توان با استفاده از تجهیزات الکترونیکی رصد کرد.
8. اخذ کفیل با وجه الکفاله
این نوع قرار تامین، قرار کفالت نامیده می شود. متهم در این نوع قرار تامین، شخص ثالث را به عنوان کفیل به دادگاه معرفی می کند. کفیل با سپردن مبلغ به عنوان وجه الکفاله، بازگشت متهم را تضمین می کند. این امر، از بازداشت متهم جلوگیری می کند.
9. ارائه وثیقه همچون وجه نقد، ضمانتنامه بانکی، مال منقول یا غیر منقول
متهم در این قرار تامین، مالی را در ازای عدم بازداشت به دادگاه پرداخت می کند. این مال، وثیقه نامیده می شود.
10. بازداشت موقت با رعایت شرایط قانونی
در جرایم خاص همچون جرایم با مجازات قانونی سلب حیات، حبس ابد یا جرایم علیه امنیت کشور و موارد از این دست، این قرار صادر می گردد. در این نوع قرار، متهم تا زمان تعیین تکلیف در رابطه با پرونده و بررسی ادله، بازداشت خواهد بود.
قرار تامین حقوقی
طبق مفاد 149 و 108، قرارهای تامین حقوقی شامل موارد زیر می باشند:
1. خواسته
یکی از انواع قرارهای تامین حقوقی، قرار تامین خواسته می باشد. در این نوع قرار، خواهان به منظور پیشگیری از بین رفتن خواسته، درخواست صدور آن را دارد. به موجب این قرار، مال مورد نظر خواهان توقیف می گردد. موارد صدور قرار تامین شامل موارد زیر می باشند:
- دعوا، مستند به سند رسمی باشد
- خواسته در معرض تضییع باشد
- خواهان به منظور خسارت های احتمالی به خوانده در توقیف مال، مبلغی را به صندوق دادگستری واریز می کند.
2. دلیل
از دیگر قرارهای حقوقی می توان به قرار دلیل اشاره کرد. در موارد وجود دلیل و بیم از بین رفتن آن، این قرار به درخواست ذی نفع صادر می شود. به موجب این قرار، دادگاه های کرمان یا دیگر شهرها دلیل را صورت برداری می کنند و آن را در گزارش ثبت می نمایند. در نهایت، گزارش با اعتبار دلیل به دادگاه ارائه می شود.
کلام آخر
قرار تامین بنا به دلایل حقوقی و کیفری صادر می گردد. روال قانونی صدور این قرار به صورتی است که هر یک از آن ها توسط یک فرد انجام می گیرد. قرارهای کیفری را بازپرس پرونده صادر می کند. ایشان با توجه به جرم و وضعیت متهم، این کار را انجام می دهد. در حالی که قرارهای حقوقی، توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده پس از درخواست خواهان صادر می شوند.